Beenstanden bij paarden

Verschillende beenstanden bij paarden hebben hun invloed op de lichaamshouding.

Wanneer de benen of hoeven afwijkend staan, kan dit voor ernstige blessures of slijtage zorgen.

Wat is een gezonde beenstand?

En kunnen afwijkingen behandeld worden?

In dit artikel vertellen we jullie alles over de stand van paardenbenen.

Verschillende beenstanden bij paarden

De voet- en beenstanden bij paarden zijn belangrijk voor een gezonde houding. Wanneer het lichaam goed gedragen wordt, vermindert dit de kans op blessures en slijtage. Maar hoe komt een paard eigenlijk aan een afwijkende stand?

Een afwijking in voet- of beenstand kan aangeboren zijn of ontstaan in de loop der jaren. Bij een aangeboren afwijking kan het veulen verkeerd in de baarmoeder hebben gelegen, te vroeg geboren zijn of een zwak gestel hebben. Mede hierom is een correcte zorg voor de drachtige merrie onmisbaar.

Ontstane afwijkingen kunnen veroorzaakt worden door vele factoren. Zo zijn er paarden die het grazen vergemakkelijken door één been naar voren te plaatsen, wat een graasvoet veroorzaakt. Maar ook nalatigheid of slechte kwaliteit hoefverzorging kan tot afwijkingen leiden.

Een afwijkende beenstand klinkt alsof het direct grote problemen veroorzaakt. Gelukkig valt dit mee, met uitzondering van ernstige gevallen. Het vormt echter wel een punt van aandacht.

De activiteiten van het paard en de gradatie van de afwijking bepalen uiteindelijk hoeveel last een dier oploopt.

Maar hoe staat een gezond paard eigenlijk op zijn benen?

Lees ook: Paard maait met voorbenen

Normale beenstand van het paard

Een compleet normale of correcte beenstand bij paarden komt weinig voor. Verschillende factoren beïnvloeden de lichaamshouding gedurende het leven, wat tot verandering leidt.

Echter, het correcte plaatje is nodig om afwijkingen en hun gradaties in kaart te kunnen brengen.

Allereerst kijken we naar de voorbenen, waarvan het spaakbeen en pijpbeen in een rechte lijn vanaf de schouder naar beneden lopen. Van voren gezien ligt het borstbeen precies in het midden.

Vervolgens kijken we naar de achterhand. De benen staan goed onder de massa, met de staartaanzet als midden. Het spronggewricht en pijpbeen lopen in een denkbeeldige, rechte lijn door vanaf de zitbeenderen, net onder de staart.

De voeten dienen bekeken worden via de voetas, een denkbeeldige lijn die van het midden van de hoef tot de overgang van het kootbeen naar het pijpbeen getrokken wordt. Deze heeft lijn heeft idealiter een hoek van 45 graden.

Met de correcte stand heb je vergelijkmateriaal tijdens je beoordeling. Maar welke afwijkingen zien we zoal?

Afwijkende beenstanden bij paarden

Om te bepalen welke stand een paard heeft, bekijk je hem op twee manieren.

1. Van de voor- en achterkant

2. Van de zijkant

Belangrijk is dat het paard op harde, rechte ondergrond staat en je hem vergelijkt met een paard in correcte stand.

Vanaf de voor- en achterkant

Allereerst bekijken we de voor- en achterbenen vanaf hun eigen kant. Hierbij zien we vijf typen afwijkingen.

1. Correcte beenstand
2. Bodemwijde stand
3. Bodemnauwe stand
4. Franse stand
5. Toontrederstand
6. Koehakkige stand

Bij een bodemwijde stand lopen de benen in een schuine lijn vanaf de schouder naar buiten. Hierdoor staan ze te wijd onder de massa. Een bodemnauwe stand kent precies het tegenovergestelde, deze staan te krap onder de borst en achterhand.

Bij een Franse stand zijn de benen nagenoeg recht, maar vormen vanaf het kootbeen een naar buiten gerichte draai. De toontrederstand kent precies het tegenovergestelde, hier draait de hoef naar binnen.

Een koehakkige stand wordt ook wel X-benen genoemd. Het spaakbeen loopt vanaf de schouder schuin naar binnen, waarna het pijpbeen vanaf de knie naar beneden schuin naar buiten loopt.

Verloopt dit precies andersom? Dan spreekt men van O-benen.

Vanaf de zijkant

Vervolgens bekijken we de voor- en achterbenen vanaf de zijkant. Ook hierbij zien we vijf afwijkingen.

Beenstanden paard: achterbenen van opzij gezien. Onze excuses voor de kleine afbeelding, we zoeken nog naar een grotere.

Bij een gestrekte houding loopt het spaakbeen en pijpbeen in een schuine lijn naar voren of achter. Hierdoor komt het been voor of juist achter de massa terecht. Met een ondergeschoven houding gebeurt precies het tegenovergestelde, hier staan de benen te ver onder de massa door.

Een kromme knie wordt ook wel bokbenig genoemd, waarbij het spaakbeen naar voren loopt en het pijpbeen onder de knie naar achter. Met een holle knie gebeurt het tegenovergestelde.

Dan hebben we nog de sabelbenige stand in de achterbenen. Hierbij ligt het spronggewricht netjes onder de zitbeenderen. Echter vanaf dit punt naar beneden loopt het pijpbeen in een schuine lijn door onder de massa. Hierdoor krijgt het been een sabel-achtige vorm.

Voetafwijkingen bij het paard

De stand van het been heeft alles te maken met een goede voethouding. Staat de hoef niet correct? Dan zal het been compenseren.

Welke afwijkingen kennen we in de voeten? We zien er vier.

-Plaatje 6: Voetafwijkingen (van opzij) –

Bij een weke koot is de voetas minder steil dan 45°. Bij een steile voetas gebeurt het tegenovergestelde, de voetas overschrijdt de 45° -grens.

Een doorgezakte hoef wordt veroorzaakt, doordat de hoefas niet netjes in één lijn doorloopt naar de overgang tussen het koot- en pijpbeen. In plaats daarvan, ‘knikt’ het extra naar boven vanaf de start van de kroonrand. Op deze manier zakt de stand naar achteren door.

Bij een bokhoef, loopt de denkbeeldige voetas juist naar voren, waardoor het paard grotendeels op zijn teen staat. Dit kan leiden tot een steltvoet, waarbij het hele been een te steile stand aanneemt.

Problemen bij voet- en beenstanden behandelen

De problematiek rond voet- en beenstanden kent vele vormen en gradaties. Hier worden behandelmethodes op afgestemd. Hiernaast wordt ook gekeken naar de leeftijd van het paard.

Jonge veulens

Wanneer een veulen met een afwijkende stand geboren wordt, kan dit tot de leeftijd van 6 maanden behandeld worden. In de eerste twee levensweken komen veel lichte afwijkingen voor, die vanzelf kunnen bijtrekken. Echter, ernstige afwijkingen zoals een bokhoef moeten gelijk worden behandeld.

Wanneer geen rigoureuze behandeling nodig is, volstaat beperkte beweging. Als het veulen veel beweegt, zakt het in de verkeerde houding wanneer hij moe wordt. Juist door dit te beperken kan de stand bijtrekken.

Vraag altijd advies aan een ervaren hoefsmid!

Bekappen

Naast boxrust, kan compenserend bekappen en bijvijlen de stand compenseren. Soms wordt dit vergezeld door een plakschoen. Deze schoen wordt vastgelijmd aan de hoef en biedt extra steun en draagvlak.

Fysiotherapie 

Met behulp van dagelijkse fysiotherapeutische oefeningen kunnen de spieren en pezen enigszins opgerekt worden. Dit moet nauwkeurig en met beleid gebeuren.

Spalkverbanden

Ook spalkverbanden worden gebuikt om de pezen wat op te rekken en het been in de juiste stand te zetten. Hierbij worden metalen of PVC staven met behulp van een verband om het been gezet, in de juiste hoek. Een dikke laag watten moet drukplekken voorkomen.

Operatie

In uitzonderlijke gevallen wordt gekozen voor een operatie, waarbij de dierenarts aanpassingen aanbrengt bij de pezen, gewrichten of groeischijven.