Waarom een paard bokt – bokken afleren

Als je paard bokt, kan hij heel wat brokken maken.

Niet alleen bij de ruiter, maar ook bij zichzelf.

De ruiter landt met zijn neus in het zand en het paard kan zichzelf een serieuze blessure geven.

Waarom bokt een paard eigenlijk?

En wat betekent dit voor de training?

Paarden Pro vertelt je alles over het afleren van bokken.

Lees ook: Paard steigert

Mijn paard bokt

Wanneer je paard bokt gooit hij met zijn achterbenen de rug en achterhand omhoog. Bokken heeft bij wilde paarden een functie en wordt ook gezien tijdens spel.

Vroeger zat het paard er een stuk minder veilig bij dan tegenwoordig. Hij moest continu waakzaam zijn voor roofdieren, die hem als lekker hapje zagen. En sommige roofdieren zijn te snel om voor weg te rennen!

Op dit moment moest het paard zich gaan verdedigen. Maar ze hadden geen scherpe klauwen zoals hun tegenstanders. Dus gebruikte het paard zijn hoeven om zijn aanvallers weg te jagen.

Door te trappen wist het paard de jagers op een afstand te houden. En klom er toch eentje op zijn rug? Dan werd deze er met een goed geplaatste bok weer af geslingerd.

Gelukkig hoeven onze moderne paarden zich nog maar weinig zorgen te maken over poema’s op hun rug. Maar waarom bokken ze dan nog steeds?

Waarom bokt mijn paard?

Bokken kan, naast het afwerpen en wegjagen van roofdieren, vele oorzaken kennen. Het paard kan bokken uit pijn, maar ook uit angst, nervositeit of joligheid.

Ondanks dat het gedrag een functie heeft, is voorzichtigheid geboden. Niet alleen kan het de ruiter in gevaar brengen, ook kan het paard zichzelf (nog meer) beschadigen.

Gezondheid

Wanneer het paard bokgedrag begint te vertonen, is het belangrijk hem te laten nakijken door een dierenarts of professional (zoals een osteopaat, tandarts of hoefsmid).

Mogelijk is er iets mis in de rug of de nekwervels, door een blessure of bijvoorbeeld een slecht passend zadel. Ook de benen of het gebit kunnen de oorzaak zijn.

Angst

Hiernaast kan het paard bokken wanneer hij angstig is. Hij wil dan zo snel mogelijk wegkomen of het beangstigende voorwerp wegjagen. Hierbij heeft het paard de neiging om hard weg te rennen.

Je ziet dit ook bij nervositeit of onwennigheid, bijvoorbeeld met het opstijgen of opzadelen. Het paard is nerveus door de situatie of nog niet voldoende gewend aan het gevoel van een zadel en/of ruiter op zijn rug. De eerste reactie is dan: Eraf jij en wegwezen!

Voor de ruiter kan het bokken gevaarlijk uitpakken. Wat moet je doen wanneer je paard bokt tijdens het rijden?

Paard bokt tijdens het rijden

Juist wanneer je paard bokt tijdens het rijden of de training is het belangrijk een dierenarts of professional te raadplegen. Zeker wanneer je voldoende tijd en aandacht aan de gewenning van tuig hebt besteed. Mogelijk heeft het paard pijn of zit er lichamelijk iets niet goed.

Pas wanneer je lichamelijke oorzaken geïdentificeerd, uitgesloten of opgelost hebt, kun je het gedrag gaan corrigeren. Dit is nodig, omdat het gevaarlijke situaties veroorzaakt en het de blessure mogelijk verergert.

Bokken uitzitten en voorkomen

Blijf zelf ontspannen tijdens het rijden, met je benen lang en je hakken laag. Bokt je paard toch, zit dit dan uit door wat naar achteren te hangen.

Probeer hierbij niet het hoofd nog lager te trekken met de teugels. Hoe lager het hoofd, hoe beter je paard zijn rug kan krommen en bokken.

Een paard dat actief voorwaarts gaat met een ondergetreden achterhand kan minder gemakkelijk bokken. Wanneer je paard op zijn voorhand leunt met zijn neus achter de loodlijn, is de afzet vanuit de achterhand en de gebolde rug in no time bereikt.

Ook voldoende stelling kan je helpen het bokken te voorkomen. Door de buiging in de nek kan het paard zich minder makkelijk schrap zetten voor het bokken. Het rijden van wendingen en voltes kan hierbij helpen.

Begint je paard toch met bokken? Draai hem dan met een teugelhulp scherp naar rechts en laat hem om je been lopen. Met zo’n overdreven buiging wordt de bok onmogelijk gemaakt.

Voorkom hierbij dat hij zijn hoofd naar beneden trekt om onder je teugeldruk uit te komen.

Je paard bokken afleren

Wanneer je het bokkende gedrag goed weet op te vangen, verhoogt dit jullie beider veiligheid. Maar het belangrijkste is, dat je paard hiermee stopt.

Zodra je lichamelijke oorzaken hebt gevonden of uitgesloten, pak je het bokken op in de training. Begin hierbij op de grond, zodat je zelf veilig bent.

Grondwerk

Ook tijdens grondwerk is het belangrijk dat je de achterhand van je paard actief houdt, met impuls. Hoe meer de achterhand dragend is, hoe minder makkelijk deze omhoog gegooid kan worden.

Werk hierbij aan de lange lijn en zorg ervoor dat jullie genoeg ruimte hebben. Houd je paard bezig door hem steeds van kant te laten verwisselen, houd zijn hoofd iets naar binnen gericht en het tempo actief.

Voorkom hierbij dat je paard gaat racen, dat lokt het bokken uit.

Gaat je paard toch bokken, trek zijn hoofd dan zijdelings naar je toe. Niet aan de longeerlijn gaan hangen zodat hij terug kan trekken, maar geef een korte ruk en verplaats je (ver!) achter het paard zodat hij niet ineens voor je staat.

Pak na het bokken gelijk de beweging weer op en laat hem goed doorlopen. Zo voorkom je dat het paard voor zijn gedrag beloond wordt met rust. Wees hierbij nooit hardhandig: misschien ben jij wel de reden waarom je paard bokt!

Gewenning

Dit geldt ook voor bokken in nieuwe situaties of bij “enge” personen of objecten. Geef je paard de tijd om te wennen en bouw de training in kleine stapjes op. Wees consequent, duidelijk en sluit altijd positief af.

Paard bokt in de wei

Gelukkig is niet al het bokgedrag verkeerd. Een paard kan ook bokken uit vrolijkheid. We zien dit bij paarden van alle leeftijden en rassen, echter jonge paarden vertonen dit vaker.

Denk bijvoorbeeld aan het moment waarop ze lekker de wei in mogen. Bij sommige paarden spat het plezier er vanaf en dat uiten ze door een flinke bok. Ze springen het uit van geluk!

Hiernaast bokken paarden ook tijdens de omgang met elkaar. Ze spelen, maar houden elkaar hier ook mee op afstand.

Begeleiding

Vind je het lastig om met het negatieve bokgedrag van je paard om te gaan? Vraag dan altijd een professional om hulp. Angst is in deze situaties heel begrijpelijk. Een professional kan voorkomen dat jullie onderlinge band onherstelbaar beschadigd raakt.

Succes!