Spierbevangenheid bij paarden

Spierbevangenheid bij paarden is een pijnlijke en ernstige aandoening. Om herstel mogelijk te maken, is het belangrijk om zo snel mogelijk de behandeling te starten.

Maar hoe herken je spierbevangenheid?

Waar komt dit eigenlijk vandaan?

En wat kun je doen om dit bij je paard te voorkomen?

Lees hier alles over spierbevangenheid.

Oorzaken van spierbevangenheid bij paarden

Spierbevangenheid bij paarden is een acute en erg pijnlijk aandoening. Het is een stoornis in de lichamelijke stofwisseling van het paard, wat tot verzuring in de spieren leidt.

Waar komen deze nare spierproblemen eigenlijk vandaan?

Spierbevangenheid noemen we ook wel de ‘maandagziekte’. Het komt namelijk voor, wanneer de voeding van een paard op rust niet aangepast wordt ten opzichte van een (heftig) doordeweeks trainingsprogramma. Vooral als dit voer veel zetmeel en suikers bevat.

Door het hoge energieniveau in het voer, krijgt het paard de volgende dag tijdens het bewegen klachten.

Vaak lastte men op zondag een rustdag in, waardoor de paarden maandag last van hun spieren hadden. Hier komt dus de naam maandagziekte vandaan!

Ook kan dit probleem voorkomen wanneer het paard plotseling een (te) grote inspanning moet leveren.

Maar wat gaat er dan precies mis?

Bij spierbevangenheid is er tijdens activiteit teveel energie beschikbaar voor de spiercel. Maar het lichaam kan al deze brandstof niet zo snel verwerken!

Het overschot wordt verbrand in een proces dat geen zuurstof nodig heeft. Maar hierdoor wordt een zuur gevormd, dat we ook wel melkzuur noemen. Dit melkzuur is een afvalstof, wat zich met grote porties ophoopt in de spieren.

Hierdoor verzuren deze en worden stijf.

Dat klinkt pijnlijk! Hoe zie je dat een paard dit onder de leden heeft?

Symptomen van spierbevangenheid

Het is heel belangrijk om de symptomen van spierbevangenheid te kunnen herkennen. Het dier kan door de onrust en pijnsignalen namelijk koliekerig ogen. Hierbij is rustig stappen vaak bevorderlijk voor de darmbeweging en het oplossen van een verstopping.

Bij spierbevangenheid kan dit echter onomkeerbare schade aanrichten!

Paarden met deze aandoening hebben per direct totale boxrust nodig. Vaak beginnen de eerste symptomen zo’n 10 tot 15 minuten na de start of juist het einde van de training.

Wat zie je nog meer aan je paard?

Eerste symptomen van spierbevangenheid:

• Gebolde rughouding
• Ietwat uitgestrekte lichaamshouding
• Krabben aan de voorbenen (eventueel)
• Verstijfde achterhand (harde, gevoelige spieren)

Vervolgens zien we bij een ergere gradatie de volgende tekenen:

• Koffiekleurige urine (door spierafbraak)
• Korte passen
• Trillende spieren
• Zeer moeizaam bewegen
• Zere, stijve spieren
• Zweten

Heeft je paard een zware aanval, dan zien we de volgende signalen:

• Angst
• Liggen (en niet meer kunnen of willen opstaan)
• Stilstaan
• Verhoogde ademhaling en hartslag

De meeste verstijving bij het paard zit in de rug-, lendenen- en kruisspieren. Houd deze warm om meer pijn te voorkomen, door ze af te dekken met een deken.

Vermoed je dat je paard deze aandoening heeft? Laat dan met spoed een dierenarts komen. Laat je paard niet eten, drinken mag wel!

Spierbevangenheid en diagnose stellen

Om de diagnose van spierbevangenheid bij paarden te kunnen stellen is bloedonderzoek nodig. Men kijkt hier naar de aanwezigheid van bepaalde spierenzymen, die vrijkomen zodra zich schade in de spier vertoont.

Hieraan kan men ook zien hoe ernstig de aandoening is in het geval van jouw paard.

Behandelen van spierbevangenheid

Het succesvol behandelen van spierbevangenheid heeft alles te maken met een zeer tijdige en passende aanpak van het probleem. Dit moet te allen tijde door een dierenarts behandeld worden.

Zet totdat de dierenarts er is het paard op volledige rust, op een plek waar hij zich niet kan bezeren. Houd hem warm en blijf bij hem om steun en kalmte te bieden.

Wanneer het dier niet per se vervoerd dient te worden, moet men dit te allen tijde voorkomen.

Doorgaans zal de dierenarts ter plekke antibiotica en pijnstillers toedienen, om het paard in zijn herstel te steunen. De antibiotica moet ervoor zorgen dat de ontsteking in de spier (aangericht door de blootstelling aan melkzuur) kan afnemen. De pijnstilling geeft het paard de mogelijkheid om te ontspannen.

Heeft het paard reeds verkleurde ontlasting? Dan zal hij ook een infuus krijgen.

Hierdoor zal je viervoeter de schadelijke stoffen die vanuit de beschadigde spier in de bloedbaan terecht komen zo snel mogelijk uitplassen.

Naast de medische behandeling, is rust het allerbelangrijkste voor het herstel. Beweging zal alleen maar meer schade aan de spiercellen toebrengen.

Ook moet het paard een aangepast dieet volgen, zonder krachtvoer. Vooral ruwvoer met een lage voedingswaarde is belangrijk.

Het herstel kan echter ook bij adequate hulp weken tot maanden duren. Laat je paard tussentijds regelmatig controleren door een dierenarts. Soms kan het paard echter niet meer terugkeren naar de conditie van voorheen.

Spierbevangenheid voorkomen

Om de spieren van je paard gezond te houden is het dus uitermate belangrijk dat deze aandoening wordt voorkomen. Daarom geven wij je hiervoor 5 tips!

1. Zorg voor voldoende beweging

Laat je paard nooit zonder medische reden totale rust houden. Het hele lichaam is erop ingesteld om te bewegen, dus kun je een keertje niet langs stal? Zorg er dan voor dat je paard op de paddock of weide kan.

2. Geef passende training

Bouw de trainingsessies met je paard altijd langzaam op. Niet alleen bij de start van je activiteit, maar pas hier ook je gehele trainingsprogramma op aan. Een trede te hoog starten of te grote stappen in het plan geeft alleen maar ellende en blessures.

Geef hiernaast de spieren voldoende tijd om te herstellen. Dit doe je door altijd goed uit te stappen en lichte arbeid in te roosteren in de dagen na een zware sessie.

3. Verdiep je in passende voeding

Ongeacht welk niveau je met je paard traint, een passende voeding is onmisbaar voor een gezond lijf. Hoeveel en welk voer krijgt je paard bij training? En hoeveel bij rust?

4. Voer wanneer nodig supplementen bij

Je kunt om de spieren te ondersteunen supplementen bijvoeren die vitamine C, E, selenium of antioxidanten bevatten. Overleg dit echter altijd met je dierenarts of een voedingsdeskundige.

Vooral wanneer je paard al spierbevangen is geweest. Er is namelijk grote kans op herhaling.

5. Zorg voor een rustige leefomgeving en training

Train in veel verschillende omgevingen met je paard, zodat hij aan veel situaties en factoren gewend raakt. Weinig stress, dus weinig extra spierspanning, verkleint de ontwikkeling van spierbevangenheid.