Een veulen afspenen is een belangrijk proces in het leven van een paard. Voor een goede ontwikkeling moet hij lang genoeg bij de moeder blijven. En wanneer het moment van afscheid is gekomen, pak je dit het beste stapsgewijs aan.
Maar hoe bereid je een veulen goed voor?
Welke stappen zijn belangrijk in het proces?
En hoe oud moet een veulen hier minimaal voor zijn?
In dit artikel geven we je alle informatie over het afspenen van een veulen.
Wat is een veulen afspenen?
Een veulen afspenen is een speciaal moment, dat met zorg begeleid moet worden. De term benoemt namelijk de periode waarin het veulen van de moeder gescheiden wordt. Dit is zeer stressvol, vooral voor het veulen.
Er zal namelijk veel in zijn kleine leventje gaan veranderen.
Afspenen kan om verschillende redenen worden ingezet. Dit kan zowel met de moeder als met het veulen te maken hebben.
Soms is één van beiden verkocht, of zal het veulen zonder de moeder naar de opfok gaan. In de opfok staan veel jonge dieren in groepen bij elkaar, om sociale omgangsregels te leren en naar volwassenheid uit te groeien.
Maar het kan ook zijn dat de merrie teruggeplaatst wordt in de training, weer drachtig is of een slechte gezondheid heeft. Hierdoor heeft zij haar energie zelf hard nodig en zal het veulen op eigen benen moeten gaan staan.
De scheiding is een heftige gebeurtenis, die het best geleidelijk uitgevoerd wordt. Want tot een bepaald punt, zijn moeder en kind onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Hoe zit dat?
Wil je hulp bij het trainen van je paard?
Renske van Paarden Pro kan je helpen met verschillende onderdelen:
Minimale leeftijd voor een veulen afspenen
Aan een veulen afspenen zit een minimale leeftijd verbonden. Het is namelijk belangrijk dat ze de eerste maanden van hun leven bij de moeder doorbrengen, om verschillende redenen.
De eerste maanden na de geboorte van het veulen is de merrie geheel gericht op de productie van melk. Dit is dan ook de nummer één voeding voor het veulen, voor een goede ontwikkeling en weerstand.
Daarom is de minimale leeftijd van afspenen 3 à 4 maanden.
Afspenen, een levensbelangrijk proces
Een veulen zal dus geleidelijk zijn eigen weg zoeken naar een andere bron van voedsel en vocht.
Maar abrupt stoppen met bij de moeder drinken en het acuut wegnemen van haar gezelschap, kan ernstige problemen opleveren.
Daarom is het wijs om het afspenen in verschillende stappen op te delen, namelijk:
- Verminderen van de melkproductie van de merrie
- Het veulen een eigen plekje geven
- Het veulen mogelijkheid geven om te leren van zijn vriendjes
- Eventueel het veulen laten terugkeren naar de moeder, na het afspenen
- Belangrijk punt: het officieel registreren van een gespeend veulen.
Stap 1: Verminderen melkproductie van de merrie
Om het spenen natuurlijk te laten verlopen, kun je de melkafgifte van de merrie verminderen. Ongeveer 7 dagen voor het afspenen kun je haar wat minder gaan voeren. Met minder voer gaat de merrie namelijk minder melk produceren.
Zo komt het veulen via de moeder bij het eerste stapje van afspenen. Zelf eten!
Vanaf 3 weken oud kan het veulen al mondjesmaat mee-eten met zijn moeder. Vaak zie je dat ze zelf aanstalten maken tot hapjes ruwvoer en brok. De waterbak wordt meestal ietsje eerder al verkend.
Ga pas het veulen afspenen wanneer hij zelf voldoende brok en ruwvoer eet. Dat maakt de overgang gemakkelijker. Zo blijft het kleintje toch in goede conditie, ondanks de spanning.
Stap 2: Een eigen plekje voor het veulen
Wanneer het eten goed verloopt, krijgt het veulen een eigen stal. Hierbij mag hij gewoon contact hebben met de moeder. Het is zelfs positief als ze op dit punt elkaar aan kunnen raken.
Het verschil met eerder, zit ‘m namelijk in het drinken bij de merrie. Daarom mogen ze contact hebben, maar niet los bij elkaar staan. Weidegang moet dan ook opgesplitst zijn, anders komt de melkproductie van de merrie weer op gang.
De splitsing tussen merrie en veulen kan erg spannend zijn. Controleer daarom de stal goed, zodat het veulen zichzelf niet kan verwonden.
Ook kan het veulen in deze periode wat gewicht verliezen door de spanning. Houd dit in de gaten en zorg ervoor dat het kleintje goed eet en drinkt, ook van tevoren.
Door de stressperiode kunnen echter maagzweren ontstaan. Dit is lastig te voorkomen, maar een rustige, stapsgewijze procedure kan hier zeker bij helpen.
Na het afspenen is het belangrijk dat de merrie voldoende beweging en weinig tot zeer weinig krachtvoer krijgt. Blijft de melkproductie namelijk actief, dan kan de restmelk voor uierontsteking zorgen.
Stap 3: Leren van je vriendjes
Paarden zijn groepsdieren, waardoor ze niet gemaakt zijn om alleen te zijn. Laat een veulen na de scheiding met zijn moeder dus niet zonder een vriendje staan. Dit kan voor paniek en ongelukken zorgen.
Je kunt het veulen met een ander veulen samen zetten, of een (jong)volwassen paard. Voorwaarde is wel, dat het andere paard sociaal correct met het veulen omgaat. Het veulen moet van hem leren, maar mag niet afgebeuld worden.
Denk daarom goed na welk paard voor deze rol geschikt is en probeer het eventueel een aantal dagen uit.
Heb je geen ander paard voor handen? Dan zijn schapen of geiten ook goede kameraadjes. Let er echter wel op dat een veulen geen ‘paardenmanieren’ van deze dieren leert!
Dit kan problemen opleveren in de toekomst.
Vaak echter, worden jonge paarden in de opfok geplaatst. Dit zijn grote kuddes met jonge en jongvolwassen dieren, die samen de regels van het paardenleven leren.
Stap 4: Terug naar de moeder?
Na een maand zal de melkproductie van de merrie volledig opgedroogd zijn. Na twee maanden mogen moeder en kind dus weer bij elkaar in de wei, indien gewenst.
Het contact tussen moeder en kind is namelijk tot een kuddegenoot uitgegroeid. Het veulen zal nog wel naar zijn moeder trekken en van haar leren, maar niet meer bij haar drinken.
Stap 5: Registratie verplicht
In Nederland is het verplicht een veulen na het afspenen te laten chippen en registreren. Neem hiervoor contact op met je dierenarts.
Hierbij kan gelijk een start gemaakt worden voor een goed ontwormschema en belangrijke vaccinaties, zoals influenza en tetanus.
Een veulen niet afspenen
Er zijn situaties waarin een veulen niet actief afgespeend zal worden door de eigenaren of verzorgers. Dit is vanuit het management namelijk niet altijd nodig.
Zo kan men de natuur zijn gang laten gaan en zal het veulen vanzelf door de moeder weggestuurd worden. Bij wilde kuddes krijgen de veulens namelijk ook mettertijd hun eigen plaats.
Op een gegeven moment zal de melkproductie van de merrie afnemen, om uiteindelijk geheel op te drogen. Dit vindt vaak plaats wanneer het veulen zo tussen de 6 en 12 maanden oud is.
Nadat de melkafgifte gestopt is, zal het veulen zijn eigen kostje moeten verzorgen. Hierbij zien we ook een toenemende mate van onafhankelijkheid ontstaan.
Wil je hulp bij het trainen van je paard?
Renske van Paarden Pro kan je helpen met verschillende onderdelen: